(Η επόμενη κριτική είναι off topic με το θέμα του blog… Ωστόσο, επειδή το έχω σίγουρο ότι ο τρελός Αυστραλιανός συγγραφέας του «1001 movies you must see before you die» θα την βάλει στην επόμενη έκδοση του, την αναφέρω από τώρα… Και φυσικά λόγω επικαιρότητας και της υποψηφιότητας της ταινίας για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας 2011)
Του Γιώργου Λάνθιμου με τους Χρήστο Στέργιογλου, Michele Valley, Αγγελική Παπούλια
Μια οικογένεια ζει απομονωμένη σε μια ωραία κατοικία, με πισίνα και κήπο. Ο μπαμπάς κάθε πρωί πάει στη δουλειά του, η μητέρα είναι η νοικοκυρά του σπιτιού, και τα 3 παιδιά, όλα ενήλικα, μένουν στο σπίτι κάνοντας γυμναστική, παίζοντας κτλ.
Ναι, αλλά αυτή δεν είναι μια φυσιολογική μέση οικογένεια. Οι γονείς έχουν φροντίσει να απομονώσουν τα παιδιά τους από κάθε εξωτερικό ερέθισμα: δεν πήγαν ποτέ σχολείο, δεν έχουν δει ποτέ τηλεόραση, δεν έχουν μιλήσει σε κανέναν άλλο, δεν έχουν βγει ποτέ έξω από το σπίτι. Ότι ξέρουν τα παιδιά τα ξέρουν από τους γονείς τους (δλδ λάθος), που φροντίζουν να μην διαβρωθούν τα παιδιά τους από το κακό εξωτερικό περιβάλλον. Ο εγκλεισμός αυτός όμως είναι μπούμερανγκ. Αυτό ήθελαν να πετύχουν οι γονείς δεν έγινε. Ή μήπως έγινε?
Εξηγούμαι για να μη παρεξηγούμαι: Έχω δει πολλές ταινίες με περίεργη θεματολογία, που ξεφεύγουν από τα όρια του mainstream, που είναι λίγο πιο ακραίες.
Εδώ η ταινία δεν είναι απλά μια ακραία ταινία. Είναι γροθιά στο στομάχι. Κάθε σκηνή είναι μια σφαλιάρα στο θεατή. Έμεινα σε όλη τη διάρκεια της ταινίας με το στόμα ανοιχτό. Και εκεί που ηρεμούσα και έλεγα: «Δε μπορεί να είναι τόσο…», η επόμενη σκηνή με διέψευδε…
Ναι ναι… Την κατάλαβα την ταινία… Κατάλαβα την αλληγορία, τις παρομοιώσεις, τον σαρκασμό για την σημερινή κοινωνία… Κατάλαβα απολύτως τι ήθελε να πει ο Λάνθιμος… Και αυτό είναι το – ίσως – πιο σπουδαίο σε αυτή την ταινία. Είναι μια κατάφορη κριτική για το πώς λειτουργεί η μέση – κυρίως ελληνική - οικογένεια, όταν δε σε αφήνει να απογαλακτιστείς, να ενηλικιωθείς όχι μόνο ηλικιακά αλλά και πνευματικά, όταν σε κρατάει δέσμιο στις δικές της αντιλήψεις… Και κατάλαβα γιατί έγινε ακριβώς έτσι (με ανέκφραστους, χαζούς διαλόγους, με σταθερή κάμερα, με πλήρης αποστειρωμένη ματιά…)
Αλλά δε μπορώ να την πω αριστούργημα… Και ούτε να την θεωρήσω άξια να διεκδικεί Όσκαρ… Θα μου πείτε: «Ο σκοπός του Λάνθιμου δεν ήταν να κάνει μια mainstream κοινή ταινία, αλλά το κάτι το διαφορετικό που θα συγκλονίσει τους θεατές». Το έκανε… Τα κατάφερε… Αυτό όμως είναι αρκετό? Και άλλες ταινίες σοκάρουν… Και άλλες ταινίες είναι έξω από τα καθιερωμένα… Δε ήταν ποτέ υποψήφιες…
Οι ενστάσεις μου πάνω στην ταινία:
- Κακοποίηση ζώων. 2 ανατριχιαστικές σκηνές. Ωμή βία. Ειδικά η σκηνή που ο γιός τεμάχισε την γάτα…
- Κακοποίηση ανθρώπων. Πόσο ξύλο Θεέ μου. Ειδικά αυτός ο πατέρας… Ναι κατάλαβα το γιατί… Αλλά δε μπορούσε βρε αδερφέ να βλέπω τέτοια πράγματα…
- Σεξ. Παρουσιάζεται σαν κάτι τόσο μηχανικό, σαρκικό, ανέκφραστο, χωρίς ίχνος αισθήματος. Με άλλα λόγια, για την ταινία το σεξ είναι: «Αγόρι και κορίτσι είναι γυμνοί, το αγόρι έχει στύση, το κορίτσι ανοίγει πόδια, γίνεται η συνουσία, όλοι είναι εντάξει». Πόσο ωμό είναι αυτό? Άσε που μέσα σε όλα έχουμε και λεσβιακό στοματικό έρωτα (στην καθόλου ωραία εκδοχή του)… Ασχολίαστο… Η κοπέλα-σεκιούριτι δεν ήταν καθόλου καλά (αν δεν ταιριάζανε βέβαια…). Και έτσι για το καλό, έχουμε και μια πολύ ωραία αιμομιξία… Πόσο πιο άρρωστο… Ο ίδιος ο πατέρας να το ενθαρρύνει…
Εν κατακλείδι, δε ξέρω αν θα πάρει το Όσκαρ… Δε με ενδιαφέρει… Θεωρώ ότι παλιότερα υπήρχαν ταινίες που άξιζαν περισσότερο την υποψηφιότητα (π.χ. «Νύφες», «Ελ Γκρέκο»). Δεν έχω λόγια…
Υ.Γ. Μετά την παρακολούθηση της ταινίας, πήγα στην IMDB να δω τα σχόλια των χρηστών, η πλειοψηφία των οποίων είναι Αμερικάνοι. Ήταν διχασμένα… Πολλοί σχολίαζαν αρνητικά τις σκηνές κακοποίησης των ζωών, πολλοί την εκθείαζαν, πολλοί απλά αναρωτιόντουσαν (spoiler alert) για την τύχη της αδερφής που δραπέτευσε…