The Grapes of Wrath (1940)

Του John Ford με τους Henry Fonda, Jane Darwell, John Carradine

Όταν ο Tom Joad αποφυλακίζεται στα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης στην Αμερική, πηγαίνει να βρει την οικογένειά του στην Οκλαχόμα. Δυστυχώς όμως, η πραγματικότητα που θα αντικρίσει θα είναι πολύ δυσάρεστη: οι δικοί του, ανήμποροι να ανταπεξέλθουν στην οικονομική κρίση, αναγκάστηκαν να "εγκαταλείψουν" τα χωράφια τους και ετοιμάζονται πλέον να μεταναστεύσουν στην Καλιφόρνια ώστε να μπορέσουν να βρουν δουλειά στα εκεί χωράφια.

Ο Tom αποφασίζει να πάει μαζί τους, και στην διαδρομή η οικογένεια έρχεται αντιμέτωπη με πολύ σκληρές συνθήκες. Φτάνοντας στην Καλιφόρνια, η οικογένεια Joad έρχεται αντιμέτωπη με μια σκληρή εργασιακή κατάσταση: η περιοχή είναι "πλημμυρισμένη" από χιλιάδες άνεργους που ζητούν μεροκάματο στα ντόπια χωράφια, τα οποία όμως διαχειρίζονται από μεγαλογαιοκτήμονες οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να παρέχουν στους εργάτες πενιχρά μεροκάματα και άθλιες συνθήκες διανυκτέρευσης. Έπειτα από πολλές διαμάχες και μια δύσκολη στιγμή που αντιμετώπισε ο Tom, η οικογένεια αναγκάζεται να μετακομίσει από την συγκεκριμένη περιοχή και να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη...

Βασισμένο σε ένα διάσημο αμερικάνικο  βιβλίο του Μεσοπολέμου, όπου εξιστορεί γλαφυρά και

αρκετά σκληρά τις εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στον Νότο των ΗΠΑ κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '30, η ταινία αποτελεί μία από τις πιο δραματικές αφηγήσεις των οικονομικών συνθηκών της εποχής αυτής. 

Με επίκεντρο την ερμηνεία του Henry Fonda (ίσως στο απόγειο της καριέρας του) και με μια ιστορία που συγκινεί και προβληματίζει, τα "Σταφύλια της Οργής" είναι μια δύσκολη γενικά ταινία. Και την αποκαλώ δύσκολη γιατί είναι σαφής η πολιτική διάστασή της. 

Πέρα από την κοινωνική και δραματική πλευρά της ιστορίας της μεγάλης, φτωχής οικογένειας Joad που αναγκάζεται να μεταναστεύσει ώστε να μπορεί να επιβιώσει, η ταινία ασκεί μια σαφής κριτική κατά της οικονομικής κατάστασης της εποχής και των δυσκολιών που άδικα αναγκάστηκαν πολλοί Αμερικάνοι να υποστούν. 

Βλέποντας αυτήν την ταινία στην Ελλάδα του 2014, οι παραλληρισμοί είναι αναπόφευκτοι. Όμως, οι συγκρίσεις πρέπει να γίνονται βάσει των δεδομένων και των συνθηκών των 2 διαφορετικών εποχών. Φυσικά, μην ξεχνάμε ποτέ ότι η ταινία είναι μια μυθοπλασία και όχι ντοκιμαντέρ. Όταν πρωτοβγήκε η ταινία το 1940, πολλοί κριτικοί της εποχής είχαν εκφράσει την δυσαρέσκεια τους για την έμμεση πολιτική (αριστερή) οπτική και αφήγηση της ιστορίας. Σήμερα η αριστερή ματιά της ταινίας μπορεί να μην ενοχλεί πια, σίγουρα ενοχλούν περισσότερο τα γεγονότα καθ' αυτά...